باری که به دوش کودکان می‌افتد
تاریخ انتشار: ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۹۵۲۳۰
همشهری آنلاین-امین رحیمی: اغلب پایتخت‌نشینان با مشاهده کودکانی که در خیابان کار می‌کنند قطاری از سؤال‌های بی‌جواب در ذهنشان مرور می‌شود؛ این کودکان فرزند که هستند؟ از کجا آمده‌اند؟ کجا زندگی می‌کنند؟ آیا غذای کافی می‌خورند و فرصتی برای لذت بردن از کودکی دارند؟ و برای مسئولان شاید سؤال‌ها رنگ و بوی دیگری داشته باشد و بیشتر در پی دانستن این باشند که این کودکان چه تعداد هستند؟ آیا قربانی یک شبکه مجرمانه هستند یا فقر یک خانواده؟ شاید پاسخ این سؤالات خیلی دقیق نباشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
کار کودک چه مشکلی دارد؟کار کودکان نه فقط برای خود فرد با رنج و مشقت می‌گذرد بلکه برای تمام جامعه گران تمام می‌شود. کودکان به دلیل سن کم نمی‌توانند در چرخه کار رسمی فعالیت کنند و از حمایت‌های قانون در این حوزه برخوردار شوند، به همین دلیل اغلب در مشاغل پست و کاذب به کار گرفته می‌شوند و حتی ممکن است از آنان برای اقدامات مجرمانه یا بهره‌کشی اقتصادی در مشاغل سخت استفاده شود.
ریشه مشکل هم اغلب ضعف اقتصادی خانواده است. نیاز مالی خانواده دست‌های کوچکی را که به حمایت و آموزش نیاز دارد صرفاً برای مزد اندک روزانه درگیر مشکلاتی بزرگ می‌کند. اجبار کودک برای کار نیز سعادت و خوشی‌های یک زندگی را که می‌توانست با بالندگی همراه باشد به کلی نابود می‌سازد. کسب درآمد برای دوش نحیف کودکان باری سنگین است اما هنگامی که حیات اقتصادی یک خانوار معطل همین مزد ناچیز باشد چه می‌توان کرد؟ این کودکان مانند هر کودک دیگری از نظر عاطفی قدرتمند و سالم هستند اما کمبودهای زندگی خانوادگی و مشقت کار احتمال بروز مشکلات روحی و روانی را برایشان بالا می‌برد. ناسازگاری، بازماندن از تحصیل، گرایش به آسیب‌های اجتماعی و عوارض روانی ناشی از کمبود حمایت عاطفی مهم‌ترین تهدید پیش روی حال و آینده کودکان کار است.
طبق قانون، سازمان بهزیستی متولی اصلی پیشگیری، ساماندهی و پیگیری امور مربوط به کودکان کار محسوب می‌شود اما به دلیل دشواری اجرای این مأموریت به تدریج برای ۱۲ نهاد دیگر از جمله نیروی انتظامی، کمیته امداد، آموزش و پرورش، وزارت کار، دادگستری و... نیز مسئولیت‌های قانونی تعریف شده است. دشواری اصلی مقابله با کار کودکان در منطقه ما از نیاز اقتصادی خانوار و اصرار والدین برای کار کودکان ناشی می‌شود. اغلب نهادها در این حوزه از همکاری نکردن سایر متولیان گله دارند و سازمان بهزیستی نیز همین شیوه را برگزیده و به همین دلایل هم کار روی زمین که نه، روی دوش کودک مانده است. برای مثال نیروی انتظامی فقط با مواردی که شاکی خصوصی دارد یا فعالیت باندهای استثمار کودکان، تکدی‌گری، توزیع مواد مخدر و امثال آن برخورد می‌کند. گویا جمع‌آوری کودکان متکدی نیز معمولاً اجرا نمی‌شود چون سازمان بهزیستی آنان را از عوامل انتظامی و قضایی تحویل نمی‌گیرد. در همین حال سازمان بهزیستی ادعا می‌کند سالانه برای ساماندهی ۵ هزار کودک خیابانی ظرفیت دارد و این رقم با همکاری مؤسسات خیریه و تشکل‌های مردم نهاد به ۱۵ هزار هم می‌رسد.
توقفی کوتاه در حوالی یکی از مراکز دپوی ضایعات در منطقه با مشاهده بیش از ۱۰ کودک کار همراه است. در میان ضایعاتی‌ها افراد بزرگسال هم مشاهده می‌شوند ولی اغلب نوجوان هستند و گاهی سن آنها به ۱۲ سال هم نمی‌رسد. ظاهراً بیشترشان تبعه افغانستان هستند. «گل آقا نوری» ۱۷ ساله و پسر عمویش «عبدالله» ۱۵ ساله از ۶ ماه پیش مهمان منطقه شده‌اند و به صف ضایعاتی‌ها پیوسته‌اند. به همراه حدود ۱۰ نفر دیگر اتاقی برای خواب یافته‌اند که می‌گویند حمام هم دارد. آنان مهربان و خندانند. «گل آقا» می‌گوید اگر کار دیگری مثل کار ساختمانی گیرش بیاید سراغ آن می‌رود ولی چون کار نیست فعلاً به همین راضی است. چرا که روزی ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان کاسبی می‌کند که بخش عمده آن در افغانستان برایشان ذخیره می‌شود تا سرمایه آینده باشد.
قانون کار ایران به کارگیری افراد زیر ۱۵ سال را مجاز نمی‌داند. استخدام افراد ۱۵ تا ۱۸ سال نیز طبق شرایط خاص مجاز است و علاوه بر آن کارگرانی که در این سن هستند باید هر سال برای انجام معاینه پزشکی به مراکز سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کنند. استخدام کارگران زیر ۱۵ سال نیز در مرحله اول جریمه نقدی در پی دارد و در صورت تکرار کارفرما به حبس از ۹۱ تا ۱۸۰ روز محکوم می‌شود. تکرار دوباره این تخلف نیز به صدور حکم تعطیلی کارگاه یا واحد صنفی و ابطال پروانه کسب منجر می‌شود. از سوی دیگر ایران جزو کشورهای امضاکننده پیمان نامه حقوق کودک است که افراد زیر ۱۸ سال را کودک معرفی و کار آنان را نهی می‌کند. این کنوانسیون بین‌المللی که در سال ۱۹۸۹ در سازمان ملل تصویب شد بر رعایت حقوق عمومی کودکان، تلاش برای رشد و ارتقای فردی و اجتماعی کودک، حق برخورداری از زندگی سالم و مناسب سن، بهره‌مندی از نهاد خانواده یا شبه خانواده، بازی و تفریح و حمایت‌های اجتماعی و عاطفی تأکید دارد. ناگفته نماند کار کودکان در شرایط ویژه پذیرفته شده است. برای مثال کار کودکان در جوامع روستایی و کشاورزی و برای کمک به بزرگ‌ترها، کار موقت کودک در فصل فراغت از تحصیل و همچنین کارآموزی همراه با درآمد نوجوانان در مشاغل سبک و مناسب.
طرحی که اجرا نشدآماری از تعداد کودکان کار در منطقه در دست نیست و اقدامی هم در این حوزه صورت نمی‌گیرد. این در حالی است که منطقه ۱۸ به دلیل حاشیه‌ای بودن، ضعف مالی خانوارها و فعالیت واحدهای صنعتی، با معضل کار کودک به‌صورت گسترده مواجه است. تنها اقدامی که در این حوزه صورت گرفته شناسایی ۱۳۵ کودک کار طی سال ۹۱ است. «احد عبدی» مدیرعامل مؤسسه مددکاری و مشاوره «نوید مهر» درباره اجرای این طرح به همشهری محله می‌گوید: «با هماهنگی واحد آسیب‌های اجتماعی شهرداری منطقه قرار شد برای ۴۵۰ کودک کار پرونده تشکیل بدهیم. در مرحله اول ۱۳۵ کودک شناسایی شد و از والدین ۶۰ نفر آنان نیز دعوت کردیم تا درباره طرح‌های حمایتی اطلاع‌رسانی و هماهنگی کنیم. قرار بود به این کودکان و خانواده‌هایشان آموزش‌های مددکاری و مهارت‌آموزی به همراه حمایت‌های تحصیلی، تغذیه‌ای و... ارائه شود ولی متأسفانه این طرح به مرحله بعدی نرسید و متوقف ماند. تا چند ماه بعد نیز مدام والدین این کودکان با ما تماس می‌گرفتند و می‌گفتند پس حمایت‌هایی که وعده دادید چه شد. » او که دانش‌آموخته رشته روانشناسی است فعال نبودن تشکل‌های مردم نهاد در منطقه برای حمایت از کودکان کار را معضلی جدی معرفی می‌کند و خبر از آن می‌دهد که در مناطق مجاور این تشکل‌ها فعال شده‌اند و اقدامات مؤثری انجام می‌دهند.
شهرداری تهران از حدود ۶ سال پیش طبق مصوبه هیئت وزیران و سیاستگذاری کلان مدیریت شهری، ساماندهی کودکان کار را پیگیری می‌کند و طی این مدت برای بیش از ۱۲ هزار کودک کار در پایتخت پرونده تشکیل شده است. کودکان کار و خیابان، کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، کودکان آزار دیده، کودکان متکدی، حاشیه‌نشین و خانه گریز جامعه هدف این نوع اقدامات شهرداری هستند که طیفی از انواع حمایت‌های مالی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و رفاهی را در بر می‌گیرد. متأسفانه به دلایل اجتماعی و فنی منطقه ما از طرح‌های ساماندهی کودکان کار محروم مانده است. رویکرد نوین شهرداری در این حوزه فعالسازی و استفاده از ظرفیت‌های گسترده سازمان‌های مردم نهاد است که به اختصار «سمن» نامیده می‌شوند.
سامانه ۱۲۳ در خدمت کودکانکودک در دین اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد و دستورات زیادی در زمینه نحوه رفتار و برخورد با او ارائه شده است، ولی با وجود تمامی تذکرات همچنان شاهد مشکلاتی مانند کار اجباری و آزار و اذیت آنها هستیم. از این رو مرکز اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی در منطقه ما نیز فعال است و کافی است در صورت مشاهده هرگونه کودک‌آزاری از سوی والدین یا غیر، با شماره ۱۲۳ تماس بگیرید. حفظ این شماره برای خود کودکان هم بسیار ساده است فقط باید فرد با حق و حقوق خود آشنا شود. بهزیستی ذوالفقاری واقع در میدان معلم، یافت‌آباد نیز مرکزی است که هم‌محله‌ای‌ها و ساکنان حوزه غرب اگر هرگونه شکایتی در خصوص کودک‌آزاری داشته باشند می‌توانند به آنجا مراجعه و اطلاعات لازم را ارائه کنند.
کاسبی با طعم تحصیلکار کودک بر خلاف تصور اولیه همیشه با سختی و اجبار همراه نیست. بخش عمده کودکان کار منطقه به کسب و کار خانوادگی مشغول و از کارشان راضی هستند. چون سرمایه‌ای برای آینده تدارک می‌بینند و خیلی زودتر از همسالانشان اوستاکار یا بهتر بگوییم صاحبکار می‌شوند. «فرشید» ۱۶ ساله یکی از این افراد است. او بومی شادآباد است و به همراه برادرش روی وانت میوه می‌فروشد. اگرچه از سختی کار می‌گوید و نداشتن فرصتی برای بازی با دوستانش اما از کارش راضی است و آرزوی بزرگی دارد که با لحنی دوستانه درباره‌اش می‌گوید: «بچه‌های زیادی را می‌شناسم که روی وانت میوه می‌فروشند و درس را رها کرده‌اند. اما من درسم را می‌خوانم و سال دیگر دیپلم می‌گیرم. درسم خوب است و کاسبی‌ام هم خدا را شکر خوب است. دوست دارم سرمایه جمع کنم تا در آینده مشکل مالی نداشته باشم و بتوانم دانشگاه بروم و مهندس بشوم. »
آسیب‌هایی که می‌آیند!؟آمارهای مؤسسه نوید مهر نشان می‌دهد کودکان کار منطقه اغلب پسر هستند و گاهی ۵ یا ۶ سال بیشتر ندارند. کارگاه‌های نجاری و مبلسازی به‌ویژه در محدوده یافت‌آباد، ولی‌عصر(عج) جنوبی(عج) و شهرک صاحب‌الزمان(عج) و همچنین حوالی بزرگراه آزادگان میزبان بیشترین تعداد کودکان کار هستند. کار کودکان در کارگاه‌های غیرمجاز رواج بیشتری دارد و کارفرمایان اغلب به دلیل اصرار والدین و از سر دلسوزی نسبت به وضعیت مالی خانواده‌ها قبول می‌کنند که بر خلاف قانون، کودکان و نوجوانان را به کار بگیرند. اقدامی که گاهی حیاتی است اما بدون آسیب نیست.
«مسیب ارجمند» کارشناس ارشد روانشناسی و مشاور خانه‌های سلامت منطقه در این‌باره می‌گوید: «کار کودک در هر شرایطی نامناسب و آسیب‌زاست. فعالیت شغلی موجب می‌شود کودک از نیازهای اصلی و مناسب با سن خود از جمله بازی و تفریح، تحصیل، ارتباط با گروه همسالان و... باز بماند. اغلب کودکان کار از حمایت‌های عاطفی به‌ویژه از سوی والدین نیز محروم می‌مانند و این شرایط در بزرگسالی دردسرساز می‌شود. در برخی مشاغل نیز به دلیل اینکه کودک نمی‌تواند مسائل ایمنی را رعایت کند امکان دارد حین کار با آسیب جسمی یا حتی معلولیت مواجه شود. »
او کودکان کار را به ۲ دسته کلی تقسیم می‌کند: «گروهی به دلیل تشویق والدین و شرایط رفتاری و روانی خانواده به کار و کسب درآمد علاقه‌مند می‌شوند. این افراد از نظر شخصیتی شجاعت و ریسک‌پذیری بالایی دارند و می‌توانند در بازار کار نیز موفقیت‌هایی به دست آورند اما چندان اهل نظم و قانون و مراعات نیستند و ممکن است رفتارهای ضد اجتماعی داشته باشند. گروه دیگر کودکانی هستند که بدون میل باطنی و صرفاً به دلیل اجبار خانواده یا مشکل مالی به کار مجبور می‌شوند. ضعف حمایت عاطفی خانواده و پرداختن به مشاغل نامناسب نیز موجب می‌شود این افراد اعتماد به نفس پایینی داشته باشند. این کودکان در نوجوانی و جوانی در معرض آسیب‌های اجتماعی نظیر اعتیاد قرار دارند و معمولاً نمی‌توانند زندگی موفق و مولدی داشته باشند. »
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۸ در تاریخ ۱۳۹۳/۰۳/۱۸
کد خبر 788319منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: سازمان بهزیستی کار کودکان داشته باشند کودکان کار کودک کار کار کودک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۹۵۲۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دومینوی آسیب
علاقه به استفاده از لوازم‌آرایش توسط کودکان به‌ویژه دختران زیر ۷ سال از جمله نگرانی‌های بسیاری از خانواده‌هاست و مشکل اصلی زمانی پیش می‌آید که والدین نمی‌دانند در مقابل این خواسته و کنجکاوی فرزندشان چه پاسخی بدهند و چطور با او و خواسته‌اش برخورد کنند.
به گزارش ایسنا،روزنامه خراسان در گزارشی با این عنوان به ویدئوهای پربازدید آموزش میکاپ برای دختران زیر ۱۰ سال در شبکه‌های‌اجتماعی و آسیب‌های آن برای کودکان از دیدگاه یک کارشناس‌ارشد مشاوره توان‌بخشی پرداخته و نوشته است: امروزه جوامع بشری تغییرات‌اجتماعی و رشد فرهنگ مصرفی فزاینده‌ای را تجربه می‌کنند که بخشی از آن به زیباسازی چهره و بدن افراد برمی‌گردد. در این حوزه آرایش صورت در بین دختران جوان عمومیت و رواج زیادی یافته است به‌ویژه که سن آرایش پایین‌تر آمده و گاهی شاهد کودکان کم سن‌وسالی هستیم که در مجالس و مهمانی‌ها نه تنها چهره خود را آرایش می‌کنند بلکه آموزش آن را در اختیار کاربران زیادی در فضای مجازی قرار می‌دهند.
علاقه به استفاده از لوازم‌آرایش توسط کودکان به‌ویژه دختران زیر ۷ سال از جمله نگرانی‌های بسیاری از خانواده‌هاست و مشکل اصلی زمانی پیش می‌آید که والدین نمی‌دانند در مقابل این خواسته و کنجکاوی فرزندشان چه پاسخی بدهند و چطور با او و خواسته‌اش برخورد کنند. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
اصلی‌ترین علل علاقه دختربچه‌ها به آرایش
ابتدا باید علت علاقه کودک به این امر را جویا شویم. شاید بخش اعظمی از توجه کودکان به لوازم آرایشی ناشی از کنجکاوی آنها برای کشف محیط پیرامون‌شان باشد. همچنین کودکان در انتهای سال‌های ۵ و ۶ سالگی نسبت به تفاوت‌های جنسیتی خود با افراد بالغ حساس‌تر شده و کنجکاوی‌های جنسی آنها در حال شکل‌گیری است. بنابراین در صورت دیدن منظره آرایش کردن اطرافیان خود به این مسئله حساس شده و کنجکاوی و علاقه بیشتری را نشان می‌دهند. شایان ذکر است که این توجه مختص کودکانه دختر نبوده بلکه پسران هم نسبت به این امر کنجکاوی و علاقه نشان می‌دهند اما بسیاری از متخصصان منع کودک را از این امر اشتباه می‌دانند و معتقدند ممانعت در برابر خواسته‌ها و علائق در دوران کودکی منجر به افزایش فزاینده آن در دوره نوجوانی و بزرگ سالی خواهد شد. تقلید از بزرگ ترها، حس کنجکاوی، تشویق کودک به آرایش‌کردن از علل مهم علاقه کودک به آراستن چهره خود است.
اهمیت فراوان اولین واکنش والدین
این که اولین بار چگونه با این علاقه کودک برخورد شود بسیار مهم است، بنابراین اولین برخوردهای والدین نباید ایجاد تنش کند و او را نسبت به این امر کنجکاوتر کند. به جای هیجانی کردن فضا و ایجاد تنش و کشمکش، بدون تندروی‌های بی‌مورد باید از لجبازی‌ها و کنجکاوی‌های کودک بکاهیم و از عوارض آرایش‌کردن کودک پیشگیری کنیم.
پیامدهای تلخ آرایش‌کردن کودکان
از مهم‌ترین پیامدهای آرایش کردن کودکان می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱- آرایش کودک به‌تدریج عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس او را کاهش می‌دهد چراکه پس از مدتی که به آرایش‌کردن عادت کند، نسبت به چهره واقعی خود احساس خوبی نخواهد داشت و بدون آرایش در محیط بیرون حاضر نخواهد شد.
۲- مواد آرایشی به دلیل وجود مواد شیمیایی ممکن است تاثیراتی در بیش فعالی کودکان بگذارد.
۳- آرایش کردن می‌تواند منجربه خود بزرگ‌بینی و غرور کاذب کودک شود.
۴-کودک وقتی را که می‌بایست صرف بازی کند به آرایش کردن می‌پردازد.
۵- ذهن کودک درگیر مقایسه خود با بزرگ سالان می‌شود و از گروه هم سال فاصله می‌گیرد و باعث تنها ماندن وی می‌شود.
۶- موجب تمایل به تغییرات چهره و عمل زیبایی در بزرگ سالی خواهد شد.
۷-آرایش کردن منجر به داشتن الگویی نامناسب در ذهن کودک خواهد بود.
۸- پوست کودکان لطیف و حساس بوده؛ بنابراین لوازم آرایش ممکن است عوارض جانبی زیادی را برای آنها ایجاد کند.
راهکارهای پیشگیری از ترغیب دختربچه‌ها به آرایش
۱- تا حد امکان در مقابل کودکان آرایش نکنید و تا سن معینی آنها را به آرایشگاه‌های بزرگسالان نبرید.
۲- لوازم آرایش خود را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
۳- کودک را با خود به مراکز خرید لوازم آرایش نبرید چراکه تماشای رنگ‌های متنوع در مراکز فروش جذابیت لوازم‌آرایشی را برای کودک افزایش می‌دهد.
۴- در حضور کودک در مورد چهره‌آرایی و آرایش کردن کمتر صحبت کنید و از تماشای فیلم‌هایی با تصاویری در این مورد خودداری کنید.
۵- در صورت مشاهده استفاده از لوازم آرایش توسط کودک یا درخواست او برای این کار به هیچ عنوان واکنش شدید از خود نشان ندهید، زیرا این کار ممکن است کنجکاوی و لجبازی یا علاقه او را تشدید کند.
۶- با توجه به سن کودک به او بفهمانیم که آرایش کردن مناسب او نبوده و ممکن است به سلامت او آسیب برساند.
۷- به او بگویید که این کار مختص بزرگسالان است و دنیای زیبای کودکی را برای وی جذاب‌تر کنید.
۸- اگر نتوانستید با ملایمت او را منصرف کنید به او اجازه دهید یک بار آن هم در مقادیر کم این کار را انجام دهد ولی حتماً از وسایلی استفاده کند که بی‌خطر بوده و از حداقل مواد شیمیایی تشکیل شده باشد.
۹- از چهره آرایش کرده او ابراز خوشحالی و رضایت نکنید و باعث نشوید که به این نتیجه برسد که من زشتم و مادر و پدر وقتی آرایش دارم بیشتر مرا دوست دارند و من زیباتر به نظر می‌رسم.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است